|
|
GIỮ SỨC HÚT CỦA VÕ
Võ sư Nguyễn Anh Dũng
Tự thân võ thuật đã
có một sức hút rất lớn đối với con
người, nhất là thanh thiếu niên. Võ
Thuật đáp ứng và thoả mãn được tính hiếu
động, nâng cao thể trạng, phát triển
năng lực tự vệ, tấn công cho người tập.
Ngoài ra sự trình diễn mang tính chất
thẩm mỹ cao hoặc các công phu đặc dị
cũng chinh phục cảm quan của đại đa số
quần chúng nhân dân, các giới, các ngành
..
Đi sâu vào lãnh
vực mênh mông của võ học, tri thức ta
tăng tiến dần lên, quan điểm về võ thuật
được đúng đắn hơn, đời sống tinh thần
phong phú thêm… Thế là sức hút đã đưa ta
vào quỹ đạo nhất định, khó thay đổi.
Nhiều người thầy võ cho đó là “Nghiệp”
phải theo đuổi mãi, dù rằng trên đường
lưu chuyển đã từng gặp không ít khó khăn
trở lực.
Võ Thuật là một
chuyên khoa sâu, một ngành văn hoá nghệ
thuật do con người tạo ra và di dưỡng.
Võ thuật chỉ được xây dựng trên một chủ
thể duy nhất, đó là con người và chính
con người sẽ làm cho võ học ngày càng
một cao rộng phong phú hơn - Sự tương
tác hổ căn.
Lịch sử phát triển
của võ thuật gắn liền với đà tiến hoá
của loài người. Thưở ban đầu các động
tác chiến đấu rất thô sơ, chỉ là những
cái tát, vồ, chụp, đấm, đá đơn giản, dần
dần được tinh vi hoá sao cho từng tư thế
phát đòn phải được hoàn thiện, thuận lợi
nhất, nhanh mạnh nhất, hiểm hóc nhất,
che giấu được chỗ hở tốt nhất…
Tùy theo vị trí địa
lý, nhân chủng và lịch sử đấu tranh của
mỗi dân tộc, mà các trường phái võ thuật
được hình thành và có vóc dáng riêng,
hoặc thiên về quyền, hoặc thiên về cước,
có phái chuyên về vũ khí, hoặc phát
triển sâu về khí công, nội công, ngạch
công, nhuyễn công v.v.
Về mặt lý luận môn
nào cũng có lý lẽ riêng; về mặt huấn
luyện, phái nào cũng có chương trình và
các phương thức tập luyện đặc thù. Nhìn
chung tất cả đều hay, chỉ tiếc đời người
không đủ thời gian và điều kiện để tập
hết các môn; thế nên tùy hoàn cảnh, tùy
sở thích, tùy cơ duyên mà người tập môn
nầy, kẻ khác tập môn khác, tạo nên bầu
không khí sinh hoạt võ thuật đặc sắc lan
rộng khắp nơi.
Tuy nhiên thời gian
cũng sàng lọc để loại bỏ những gì không
phù hợp, không đúng hướng với đà tiến bộ
con người. Có những môn võ mất dần sức
hút đến nỗi không còn cần thiết trong
đời sống nhân loại, người ta không quan
tâm mặc dầu môn ấy được dựng thành phim
như huyền thoại; xem để giải trí thì
được, chứ không ai muốn phải mất thời
gian công sức tập luyện những công phu
chẳng phù hợp với xu thế thời đại nữa.
Đáng buồn
hơn, ở trường hợp một số môn phái mạnh
khác cũng đang kiệt dần sức hút vì mất
đoàn kết do mâu thuẫn nội bộ; họ mãi lo
tranh giành với nhau các tư lợi nhỏ
nhen, những hư danh rỗng tuếch. Thời
gian và tâm trí bị mất mát qua các cuộc
đấu đá bôi bẩn nhau thay vì lo tập trung
tìm tòi, nghiên cứu, hội thảo, bàn luận,
chen vai góp sức để làm giàu tài sản
chung, khiến cho tinh hoa thui chột,
nghệ thuật bị xa dần nguồn cội. Người
ngoài nhìn vào vừa chê cười vừa mất lòng
tin, người cùng môn phái chỉ biết thở
dài ngao ngán.
Bất kỳ loại tài sản
nào muốn tồn tại truyền đời cũng đều
trông cậy vào thế hệ kế thừa, nhất là
dạng tài sản về văn hoá nghệ thuật. Một
môn phái võ đạo cũng không vượt qua qui
luật ấy. Thế hệ đi sau phải được tiếp
nhận đầy đủ các tinh hoa của nghệ thuật
đề làm hành trang tiếp bước cha anh. Ví
dụ: Dạy cho đệ tử một miếng võ không
những chỉ dạy cho thuộc mà còn phải biết
cách dạy để trở thành phản xạ, biết
triển khai sử dụng sao cho có hiệu quả.
Dạy múa một bài quyền ngoài việc thuộc
bài ra, phải hướng dẫn cách bộc lộ được
ý nghĩa thâm sâu tàng ẩn, để các động
tác được thể hiện bằng sự thông minh trí
tuệ, trong khuôn phép Kí Hoà, Tâm Định,
Thần Minh. Giống như việc dạy hát của
khoa Thanh Nhạc; thuộc bài hát và hát có
kỹ năng như phát âm tròn vành rõ chữ,
cách ngân nga nhấn nhá đúng cao độ,
trường độ giòng nhạc và cường độ biểu lộ
tình cảm trong bài hát.
Nếu dạy hời hợt,
không tránh khỏi học cũng hời hợt, nghệ
thuật bị phôi pha sau từng đợt kế thừa,
sức hút bị yếu dần trước khi mất hẳn,
người trong cuộc cũng bị mất phương
hướng trước một thứ nghệ thuật phi nghệ
thuật.
Để làm tốt công
việc giảng dạy, ông thầy võ cần trang bị
cho môn sinh ba thứ chất: Tố Chất, Tính
Chất, Phẩm Chất - gọi là : Tam Chất đồng
tập - để làm vốn liếng cơ bản cần có ngõ
hầu đủ bản lĩnh nhận lãnh trách nhiệm vụ
kế thừa .
-
TỐ CHẤT:
Đó là năm tố chất
thể lực: - Nhanh - Mạnh - Bền – Khéo -
Dẽo.
-
Nhanh:
Các động tác võ thuật được tập trở thành
phản xạ, phát ra với tốc độc cao, phù
hợp với tình huống diễn biến, đúng thời
điểm, chính xác như ý muốn. Cần chú ý
các bài tập bổ trợ về phản xạ có điều
kiện, phản xạ tự nhiên.
-
Mạnh:
Sức phát đòn có cường lực lớn, các cú
đấm, ngọn đá thể hiện được uy lực dũng
mãnh. Lực phát được bắt nguồn từ đan
điền, lan ra tay chân bởi các yếu tố hợp
lực và các yếu quyết dụng nội lực.
-
Bền:
Khả năng thực hiện một khối lượng vận
động lớn, kéo dài sự duy trì năng lượng
cơ và các trạng thái sinh hoá của cơ
thể. Mức độ sung sức ban đầu được nâng
cao theo ngày tháng tập luyện (tất nhiên
có mức bão hoà).
-
Khéo:
Sự phối hợp đồng bộ của nhiều động tác
vi tế phức tạp, nói lên khả năng thực
hiện độ khó, sự luyện tập dày công và
làm chủ thần kinh.
-
Dẽo:
Sự mềm dẽo uyển chuyển, vận động có nghệ
thuật nhờ vào khả năng mở khớp ở biên độ
rộng trên toàn thân thể.
Các tố chất thể lực
nêu trên rất cần thiết cho người luyện
võ. Có những trường hợp bẩm sinh đã hội
đủ cả năm tố chất, người ta gọi đó là
thiên bẩm, hay năng khiếu; nếu được
luyện tập đúng mức có thể đạt tới đỉnh
cao võ thuật. Trong trường hợp không
hội đủ cả năm, vẫn có thể thành công với
điều kiện luyện tập thật chuyên cần -
Cần cù bù năng khiếu – tuy nhiên vầt vả
hơn là tỉ lệ đạt thấp hơn. Tiếc thay có
những trường hợp – Tiên Thiên Toàn Túc,
Hậu Thiên Bất Túc – sinh ra đã có những
tiền tố nhưng không được đào tạo đúng
hướng, đúng cách, đành hoài phí đi một
nhân tố đầy đủ khí chất, gân cốt tốt
tươi.
Tóm lại cái giỏi
của ông thầy võ là biết phát triển năng
khiếu, và cũng biết biến sự Bất Túc
thành Toàn Túc. Sức hút trở nên mạnh mẽ
cũng từ chổ nầy, vì đã mang được võ
thuật đúng nghĩa đến cho mọi người bằng
tâm đức và tài năng chân chính.
-
TÍNH CHẤT :
- Sự hiểu biết về
lý luận võ học: Chính là nền tảng vững
chắc cho sự thành đạt trong lãnh vự võ
thuật. Có người theo tập luyện nhiều
năm nhưng vẫn còn mù mờ vì không thông
hiểu được các ý nghĩa chiều sâu mang
tính uyên thâm, chỉ nắm bắt đường nét
rồi suy diễn theo nghĩa thông thường để
rồi bỏ qua những đặc trưng qúy giá vế
tính triết học, tính sinh học, tính mỹ
học, tính võ học của những bài bản, kỹ
thuật, hay bài tập trong môn phái. Hiểu
biết không cao, tất nhiên tính chất cũng
tầm thường, mất phương hướng, lệc qũy
đạo vì thiếu lực hút của một nghệ thuật
đúng nghĩa.
- Xác định quan
điểm đúng đắn về võ thuật: Là điều cần
thiết để người tập võ thấy được đích đến
và ý nghĩa thành tựu. Quan điểm sai,
luyện tập sẽ chệch hướng, thay vì đi
thẳng vào trọng tâm của chủ đề, nhanh
chóng nắm bắt cái cốt lõi tinh túy, thì
họ chỉ đi những vòng hời hợt bên ngoài,
uổng phí thời gian công sức, cuối cùng
mang tâm trạng chán nản, thiếu tự tin vì
càng học tập càng bị lẫn quẩn.
- Sự đam mê và
niềm tin: Là nguồn động lực đẩy ta vượt
những khó khăn trên hành trình đến với
võ đạo. Thiếu đam mê và niềm tin, ý chí
sẽ không vững, nghị lực sẽ không bền, dễ
bỏ cuộc nửa chừng và nuối tiếc đoạn
đường đã qua.
- Nhiệt huyết và
năng động: Là lòng hăng hái, không ngại
việc, không sợ khó và tháo vát tạo ra
nhiều cơ hội để đến thành công. Tuổi
trẻ thiếu nhiệt huyết, năng động cũng vô
ích như ông già thiếu kinh nghiệm. Cuộc
sống không chờ đợi hay thiên vị kẻ lười
nhác. Hãy sống thật, sống hết mình,
biết chọn đích sống và phấn đấu với sự
nỗ lực toàn tâm toàn trí.
-
PHẨM CHẤT:
-
Tính kỷ
luật trong tập thể: Là đức tính
cần thiết của con nhà võ, nói lên sự hoà
mình, khiêm tốn, biết tự chế, tôn trọng
cộng đồng. Sinh hoạt võ thuật rất trọng
nghi thức (nhưng không hình thức cứng
ngắt) nhắm mục đích giáo dực tính trọng
kỷ luật cho môn đồ. Giữ môn qui nghiêm
cẩn, là giữ giếng mối cho môn phái được
tồn tại và phát triển lâu dài. Vô kỷ
luật, ngang tàng ương bướng, gây rối đều
là tánh xấu, là tai họạ của tập thể,
cộng đồng.
-
Hàm dưỡng
tu tập tinh thần võ đạo: Điều
nầy ta phải làm cả đời bằng ý thức và sự
nghiêm túc, vì tinh thần võ đạo luôn
hiện diện trong đời thường. Những kinh
điển, giáo điều giúp ta nắm vững các mẫu
mực nhưng cuộc sống lại cho ta kinh
nghiệm. Thiện ác tốt xấu luôn song hành
và cọ sát, đôi khi nẩy lửa và đổ vỡ,
nhưng nhờ đó mới hiểu được thế nào là võ
đạo để chiêm nghiệm, để ngộ và sùng bái.
-
Cách đối
nhân xử thế: Dù ta mạnh nhưng
không được phép cho mình là kẻ mạnh vì
người có võ dễ bị ngộ nhận là võ phu, võ
biền. Đừng để mờ lương tri hầu phân
biệt cho rõ đúng, sai, thiện, ác mà dẫn
dắt hành động. Hảy trọng nhân nghĩa và
công bằng với mọi người; khi cần phải
biết thể hiện tính hiệp sĩ cứu nhân độ
thế.
-
Đức bao
dung, lòng nhân aí: Đây là phẩm
hạnh tốt đẹp và cao cả nhất, là chất
liệu thu phục, cảm hoá người tốt nhất.
Hãy thực hiện thường xuyên trong đời
sống dù là những việt nhỏ nhặt, chắc
chắn sẽ có một lực hút rất lớn đối với
mọi người chung quanh.
Muốn thành công
trong lãnh vực võ thuật, phải luyện tập
một cách nghiêm cẩn. Ranh giới giữa
đúng và sai rất mong manh. Tập chệch
một tí thôi, sẽ hình thành thói quen
theo hướng lệch lạc, rất khó chỉnh sửa
về sau, ngày càng xa rời đích đến.
Tố chất, tính chất
và phẩm chất không thể đứng độc lập
riêng lẻ, mà phải giao thoa, hỗ tương để
làm trụ cột vững vàng xây nền nghệ
thuật, phát sức hút mãnh liệt với tha
nhân đào tạo tốt các thế hệ kế thừa tiếp
nối thừa kế một tài sản có giá trị thật
sự, gieo nhân tốt cho công cuộc phát
triển ở tương lai mai hậu.
Võ Sư Nguyễn
Anh Dũng
|
|